Bülbülü Öldürmek - Harper Lee

Bülbülü Öldürmek, uzun bir süre önce okuma listeme girmişti. Ancak bazı bloglar tarafından romanın yarım bırakılan, anlaşılması ve okunması zor kitaplar listesine alınmasıyla cesaretim kırılmış ve hep başka bahara ertelenmişti. Kısmet bu güneymiş.

Harper Lee 1960 yılında yayımlanan kitabında, küçük bir Amerikan kasabasında yaşanan ayrımcılığı gözler önüne seriyor. Bu anlatı dönemin edebiyat dünyasında etkisini göstererek eserin, Columbia Üniversitesi tarafından verilen ve prestijli bir ödül olarak kabul edilen Pulitzer Ödülünü kazanmasını sağlıyor. Ve bu kitap, yazarın 2015 yılında basılan Tesbih Ağacının Gölgesinde kitabına kadar hep ilk ve tek romanı olarak biliniyor.

Roman bize küçük bir Amerikan kasabasında yaşanan ayrımcılık olayını 8 yaşındaki Scout'un gözünden anlatıyor. Bu Scout aslında yazarımızın ta kendisi. Yani bize kendi çocukluğunda tanık olduklarını anlatıyor. 1930 ların Amerikan kasabasında Scout, kendisinden 4 yaş büyük abisi Jem ve avukat babası Atticus ile birlikte mutlu mesut yaşıyor. Ve bize kasabı eşrafı ile birlikte kendiliğinden oluşan kast sistemini tüm ayrıntılarıyla anlatıyor. Öyle ki kitabın ilk yüz sayfasında bu kasabanın insanlarını tek tek tanıyoruz. Atticus'u ise tanımaktan büyük zevk alıyoruz. Çocuklarına ısrarla iyiliği ve dürüstlüğü aşıladığını, onları gelecekte yaşayacakları zor günlere karşı hazırladığını ve hep attan almayı öğütlediğini görüyoruz. Atticus'un bu ısrarı fırtına öncesi sessizliği anımsatıyor. Buraya kadar sıradan ilerleyen kitap, ortalarına geldiğimizde küçük bir yan hikayeyle bizi sarsmayı başarıyor. Evinden hiç çıkmadığı için çocuklar tarafından "Öcü Ridley" olarak lakaplandırılan ve korkulan Ripley'in verdiği irade mücadelesini okuyunca inceden bir hayranlık ve acıma duygusu kaplıyor yüreğimizi.

Asıl hikaye ise sonlarda gösteriyor kendini. Amerika'da kölelik 1860'lı yıllarda bitmesine rağmen siyahilere karşı ayrımcılık hala devam ediyor. Böyle bir ortamda siyahinin hak arama ya da kendini savunma mücadelesi olağan karşılanabilir. Ancak bir beyazın, siyahinin hakkını üstelikte beyaza karşı savunması kasabayı allak bullak ediyor. Avukat Atticus, beyaz bir kadına tecavüz etmekle suçlanan genç bir zencinin iftiraya uğradığını mahkeme salonundaki tüm jüri üyelerine kanıtlıyor. Ancak zaten kararını vererek duruşmaya gelmiş olan jüri kararını değiştirmiyor.  

Yazarın temel insani değerleri çok iyi irdelediğini, salt iyi olun söylemini kullanmak yerine tüm gerçekçiliğiyle dürüst olabilmenin zorluğunu anlattığı okunası bir hikaye çıkmış karşımıza. Bunun yanında sekiz yaşında bir çocuğun anlatımıyla yazıldığı için yazım dilini sade ve akıcı bulan, bu çocuksu dilin yazarın başarısı olduğunu savunan eleştirileri okudum. Ancak ben o kadar emin değilim. Evet cümleler sade ve anlaşılır. Ancak betimlemeler, tanımlamalar ve ayrıntılar çok fazlaydı. Kitabın ortalarına kadar zorlandığımı belirtmeliyim.

Sonuç olarak, yaklaşık üçyüzelli sayfalık bu kitabı okuma listenize almalısınız. Eminim size çok şey kazandıracaktır. 

Sevgiyle kalın...

1960 yılında yayımlandığından bu yana bütün edebiyatseverlerin gönlünde özel bir yer edinen, Pulitzer ödüllü Bülbülü Öldürmek Amerika’nın güneyinde yaşanan ırkçılığı ve eşitsizliği bir çocuk kahramanın, Scout Finch’in gözünden anlatıyor.

Harper Lee, kullandığı yalın ama çarpıcı dil aracılığıyla adalet, özgürlük, eşitlik ve ayrımcılık gibi hâlâ güncel temaları, Scout’un büyüyüş öyküsüyle birlikte dokuyarak, iyilik ve kötülüğü hem bireysel hem de toplumsal düzeyde mercek altına alıyor.

Bir “zenci”nin haksız yere suçlanması üzerinden gelişen olaylar; önyargılar, riyakârlık, sınıf ve ırk çatışmalarıyla beslenen küçük Amerikan kasabasının sınırlarını aşıp, insanlar arası ilişkide adaletin ve dürüstlüğün önemini anlatan evrensel bir hikâyeye dönüşüyor. Etkileyici gerçekliğiyle ürperten, “insani” vurgusuyla sarıp sarmalayan, çağdaş dünya edebiyatının en önemli örneklerinden biri olan bu klasik roman, Ülker İnce çevirisiyle tekrar Türkçede.

"İstediğin kadar saksağanı vur vurabilirsen ama unutma, bülbülü öldürmek günahtır."

(Tanıtım Bülteninden)

İlk Baskı Yılı : 2014

Sayfa Sayısı : 355